समग्रमा नेपाली र विशेषगरी भूटानबाट पुनर्वाशमा आएका हिन्दू धर्मावलम्बीहरुबीच धर्मको नाममा नश्लीय विभेद, कुलीन दर्जा र छुवाछूतजस्ता गलत अभ्यास कायम रहेको भनेर लाग्दै आएको आरोप कुनै नौलो कुरा होइन । तर समयको गतिसँगै निरन्तर आइरहेको परिवर्तनको लहरले हिन्दू भूटानीहरुमा पनि प्रभाव पार्नथालेको र अब त्यस्ता आरोपहरु स्वतः खारेज हुने संकेत देखिएको छ ।
पेन्सिलभेनियाँ राज्यको ह्यारिस्बर्ग महानगरभित्र सामाजिकस्तरमा हिन्दू-धर्म, संस्कृतिको संवर्द्धन तथा प्रवर्द्धनका लागि पहल गर्दै आएको संस्था ‘ओएचआरसी’-ले आगामी अप्रील ६ देखि शुरु हुने श्रीमद्वाल्मीकीय रामायण नवाह ज्ञान महायज्ञको आयोजना गर्दै त्यस्तो संकेत देखाएको हो ।
ओएचआरसी अध्यक्ष तुलाराम नेउपानेद्वारा हस्ताक्षरित विज्ञप्तिमा भनिएको छ,“यो कार्यक्रम धार्मिक/सांस्कृतिक चेतना जागरणका लागि लक्षित रहेको कारण यहाँ कुनै निश्चित जाति, वर्ग, समुदाय वा भिन्न गुरु-परम्पराका अनुयायीहरुलाई फरक व्यवहार नगरी ‘बसुधैव कुटुम्बकम’को सिद्धान्तमा समाहित गरिने समेत जानकारी गराइन्छ ।”
विज्ञप्तिमा उल्लेख भए अनुसार सो महायज्ञ समारोहमा आचार्य स्वामी श्रीचक्रपाणी अधिकारीद्वारा कथा व्यास, पं. श्रीहरिविनोद अधिकारीद्वारा श्रीमद्वाल्मीकीय रामायण पाठ, पं. श्री केदार ढुंगेलद्वाराद्वारा श्रीशुक्लयजुर्वेद पाठ हुनेछ भने यसै गरी पं. श्रीयदु ढकालद्वारा श्रीमद्भागवत पाठ र पं. श्रीहरिकृष्ण सुवेदीद्वारा मूल रामायण पाठ हुने योजना रहेको छ ।
ओएचआरसीको यो प्रयासलाई सराहना गर्दै कोलम्बस- ओहायो निवासी सुरेश शर्माले भने,“ओएचआरसीले जे गर्दैछ, उत्तम काम गरिरहेको छ । सबैले यसमा टेवा पुऱ्याउनुपर्छ । हिन्दू हुनुको मूल आधार भनेको ऊ हिंसाप्रेरित छ कि छैन भन्ने मात्र हो । जो हिंसाको विरुद्धमा छ ऊ नै हिन्दू हो । सानो जात, ठूलो जात, अनुहार कस्तो देखिन्छ, कस्तो खान्छ, कस्तो लाउँछ भन्नेजस्ता कुराहरु धर्मको सम्बन्धमा लागू हुँदैनन् । वैदिक दर्शनलाई सामाजिक जीवनको आधार हो भनेर जसले विश्वास गर्छ ऊ नै वैदिक सतानती हो; ऊ नै असल हिन्दू हो । त्यसर्थ सबै हिन्दूहरुबीच एकार्कामा विभेद होइन, सम्मान हुनुपर्छ !”
यसैगरी न्यूयोर्कका खगेश्वर अधिकारीले भने,“हामी यस्ता ठाउँमा आइपुगेर पनि एउटैमात्र पहिरन, एउटैमात्र खानकी, एउटैमात्र पूजाविधि, एउटै मात्र मन्त्र जप्ने परम्परालाई असली धर्म ठान्छौं भने त्यो हाम्रो मूर्खता हो । हिन्दू अथवा वैदिक संस्कृति भनेको महासागर हो । यसभित्र अनेकौं सांस्कृतिक परम्पराका आधारहरु छन् । ती सबैका अनेकौं गुरु परम्पराहरु छन् । ती सबै गुरुका अनेकौं शिष्यहरु छन् । ती सबैलाई हामीले बराबर हिन्दू ठान्न सकेनौं भने हामी मूर्ख जंगली साबित हुनेछौं । हामीले हाम्रो सभ्यता र संस्कृति अरुलाई सिकाउनुपर्ने ठाउँमा आएका छौं । हामीले गम्भीर भएर सोच्नुपर्छ, एक पहिरन, एक खानकी, एक भाषा, एक संस्कृति भन्ने सोच कति घातक हुन्छ । यही एकमुखी सूत्रको कारण होइन र हामीले हाम्रो श्रीसम्पत्ति, हाम्रा नातागोता र देश गुमाएर सिमाना काट्नुपरेको ? ओएचआरसीले जे गर्दैछ एकदम राम्रो गरिरहेको छ ।”
ह्यारिसबर्ग निवासी एक सामाजिक अभियन्ताले आफ्नो नाम सार्वजनिक नगर्ने शर्तमा भने, “मैले पनि ओएचआरसी-को पवित्र अभियानमा सहयोग गर्दैछु । आर्थिक अनुदान पनि दिएको छ । ‘नव हरिहरधाम’ नामक परियोजना अन्तर्गत विशाल सामुदायिक भवन र मन्दिर निर्माणको गुरुयोजना देखेर मैले सहयोग गरेको हुँ । भोलि त्यहाँ पनि कुनै निश्चित एउटा सम्प्रदायको अधीन, एउटा गुरु परम्पराको मात्र वर्चस्व हुने गरी कसैको निजी पूजाकोठा जस्तो बन्यो म त ओएचआरसीलाई मैले गरेको सहयोग फिर्ता माग्नेछु । पूर्ण भरपाईसहित क्षतिपूर्तिको माग गर्नेछु । हाम्रो आजको आवश्यक्ता भनेको आदि कालदेखि चलीआएको परमपरालाई कुनै पनि भेदभावरहित पालना गर्दै बचाउन सक्नुमा गर्व गर्नु रहेकोछ” |
